Thịt trâu một nắng Sơn La

Tại Phù Yên, cũng như nhiều huyện thị khác của tỉnh Sơn La, món thịt trâu, thịt bò gác bếp vốn được coi là “đặc sản” và luôn được bà con các dân tộc bỏ ra làm món thết đãi khách quý, nhất là khách thân thuộc ở xa tới. Cũng phải công nhận một điều là, món thịt trâu, thịt bò khô gác bếp ăn là lạ, rất ngon miệng, nhưng “nhược điểm” của loại thịt làm khô tự nhiên này là nó hơi cứng, dai. Và để tạo ra món ăn mềm mại hơn cũng từ nguyên liệu thịt trâu, thịt bò, Phù Yên đã là một trong những nơi “khởi tổ” ra món thịt trâu một nắng ngon trứ danh.<!—->

Thịt trâu dùng để làm món này là loại thịt nạc thăn lấy ra từ những con trâu được chăn thả tự nhiên, có thớ thịt săn chắc. Sau khi đã lọc các gân mỡ, lọc bỏ da, thịt được sắt miếng mỏng nhưng to bản. Các miếng thịt càng to bản càng tốt, bởi khi qua các công đoạn chế biến thịt sẽ co lại, vì vậy các miếng thịt nhỏ quá sẽ không có sự bắt mắt cho lắm. Khi pha từng miếng thịt xong, người ta dùng khăn mặt bông, hoặc vải trắng sạch sẽ thấm qua các miếng thịt cho khô ráo hết nước đi. Thịt sau đó được cho vào ướp gia vị và công đoạn này là cực kỳ quan trọng khi nó quyết định tới độ ngon của món thịt khi thưởng thức.

Các thứ gia vị dùng để ướp cùng món thịt trâu bao gồm có là: tỏi, ớt, gừng tươi giã nhuyễn; đường kính, vài cánh hoa hồi; muối; mắm ngon và đặc biệt là mắc khén – một loại tiêu rừng cay nồng, thơm phức của người dân tộc. Cung cách ướp và nêm nếm gia vị sao cho thật khéo, đủ độ, khi không quá nhạt, không quá mặn là rất cần thiết, vì nếu như nêm không đủ gia vị, nhất là mắm, muối thì món thịt sẽ nhạt, giảm vị ngon ngọt đậm đà, còn nếu quá lỡ tay bỏ quá muối, mắm thì món thịt sẽ mặn, mà như chúng ta đều biết là các món ăn mặn cũng sẽ mất ngon. Chính vì vậy, theo như những gia chủ có kinh nghiệm làm món này ở Phù Yên, thì việc ướp thịt trâu thường do những người có kinh nghiệm đứng bếp đảm nhận, vì khi đã làm quen rồi thì định lượng gia vị cho vào món sẽ rất chuẩn, mặc dù chỉ là ước lượng, chứ không hề có sự cân, đo, đong, đếm nào.

Thịt ướp trong khoảng 30 phút đã đủ độ thấm gia vị, lúc này người ta mang ra đặt từng miếng lên phên tre phơi nắng. Thịt được phơi từ lúc nắng sớm cho tới lúc mặt trời mọc và trong khoảng thời gian phơi nắng một ngày đó, thi thoảng phải có sự lật trở để miếng thịt se khô đều hai mặt. Nắng càng to, nhiệt độ ngoài trời càng cao thì những miếng thịt trâu càng se khô, khi chế biến ăn sẽ càng ngon, ngọt.

Trước khi thưởng thức, thịt trâu được nướng trên than hoa đỏ rực lửa. Khi những miếng thịt thơm lừng vàng rộm, mỡ chảy nghe lèo xèo là chín, nên thưởng thức món ăn này khi còn nóng hổi, trong không khí ấm cúng gia đình, bạn hữu bên chum rượu cần thì chẳng gì có thể thú vị hơn. Vị đậm đà, ngọt lịm và thơm phức của thịt trâu một nắng nướng, cùng chuối xanh thái lát, rau thơm hái trong rừng, khiến cho ta ăn một miếng rồi lại muốn ăn thêm, ăn nữa, thậm chí ăn tới no mà không thấy ngán. Nếu có dịp đến Sơn La và ghé Phù Yên, du khách đừng quên thưởng thức món thịt trâu một nắng mang đậm hương vị núi rừng này, bởi nó sẽ làm bạn khó lòng quên được vì nó quá ngon, quá ấn tượng./.